Psychodietetyka w praktyce – wykorzystanie skali
Trzecim narzędziem, do którego stosowania podczas zmiany stylu życia chciałabym was podczas wyzwania zachęcić to wykorzystanie skali. Określanie na skali od 1 do 10 różnych zasobów, umiejętności, a następnie analizowanie odpowiedzi może być bardzo pomocne w zorientowaniu się, czy droga która podążamy jest właściwa oraz jak przedstawia się nasz portret psychologiczny jako osoby, która chce dokonać zmian. To pomoże dobrać odpowiedni do nas sposób działania. Skala jest też pomocna przy porównywaniu swoich przekonań, poziomu motywacji na poszczególnych etapach dążenia do celu.
Skala dotycząca motywacji
Skala dotycząca motywacji to element Metody Błyskawicznej Motywacji Pantalona. Jest to zresztą jeden z moich ulubionych elementów tej metody i pytanie, które działa cuda i robi magię :).
Zresztą o całej Metodzie możecie poczytać na blogu w Strefie Specjalisty, a dla fanów podcastów, jutro będzie opublikowany nowy podcast, w którym przedstawię motywowanie według prof. Pantalona.
W praktyce:
W jakim stopniu jesteś gotowy na tą zmianę? (oceń na skali od 1 do 10, gdzie 1 oznacza całkowitą niegotowość, a 10 całkowitą gotowość).
Skala jest niewymagającą formą, łatwo określić punktacje, nie zabiera dużo czasu.
Dlaczego nie wybrałeś mniejszej liczby? (lub, gdy osoba motywowana wybrała „1”, zadaj pytanie numer 2 odnośnie mniejszego kroku w kierunku zmiany, bądź też spytaj: Co byłoby potrzebne, aby „1” zmieniło się w „2”?).
Ten krok najlepiej wyjaśnia błędy jakie powielamy w motywowaniu siebie i innych osób. To przypomina nam o tych wszystkich pytaniach rodziców, kiedy chwaląc się 4, padało pytanie, a dlaczego nie 5? Dzięki pytaniu o nie wybranie mniejszej liczby skupiamy swoją uwagę na zasobach, a nie na brakach. Dla mnie to najważniejszy oprócz pierwszego pytania, punkt tej metody. Widzisz różnice, kiedy ktoś ma możliwość zastanowienia się nad tym, co już w tym zakresie wypracował, zamiast znów rozważania wszystkich wymówek? To buduje pozytywną atmosferę, podnosi poziom motywacji i wzmacnia poczucie skuteczności. Coś robię! Mam przed sobą wypisane kilka działań, których się już podjęłam.
Kiedy zadajemy standardowe pytanie, dlaczego nie więcej, skupiamy swoją uwagę na wszystkich potknięciach i niedociągnięciach, niewykonanym 100% planie, rzadko kiedy, kogoś buduje wspominanie niewykorzystanych szans.
Dlatego od dzisiaj zmień strukturę pytania na bardziej pozytywną! Bez względu na to jakiego działania dotyczy skala, okazuje się, że nie liczby są najważniejsze, ale to co z nimi zrobisz.
Skale dotyczące portretu psychologicznego osoby w zmianie
Nasze sposoby działania, motywowania się do zmian w zakresie zdrowia będą zależały od posiadanych umiejętności, przekonań, zasobów. Jeżeli to już nasza 30 dieta, to pewnie inaczej będziemy myśleć o szansie powodzenia niż osoba odchudzająca się po raz pierwszy. Te uprzednie doświadczenia, ale również cechy osobowości wpływają na to jak wysoko ocenimy posiadaną odporność na stres, poczucie własnej skuteczności czy zewnątrzsterowność. To cechy, które warto zbadać i popracować nad nimi.
- Poczucie własnej skuteczności
Obniżone pojawia się szczególnie przy kolejnych próbach diety. Osoby uważają, że nie potrafią wytrzymać, nigdy im się to nie udało. Rozpamiętują porażki, ale mimo to wciąż podejmują próby, bardzo łatwo się poddają, bo nie wierzą w siebie.
Jak pytać o poczucie skuteczności, przy okazji uświadamiając problem i szukając rozwiązania?
– Określ na skali od 1- 10 jak oceniasz swoje szansę na osiągnięcie celu?
– Dlaczego właśnie taką wartość wybrałaś? Dlaczego nie mniejszą?
– Co musiałoby się wydarzyć żeby ta wartość była wyższa?
– Co mogłabyś zrobić żeby ta wartość była wyższa?
- Zewnątrzsterowność
Charakteryzuje osoby, które szukają wymówek. Ich nadwaga to wynik: genów, pracy, kuchni teściowej, ale sobie mają bardzo niewiele do zarzucenia. Skoro i babcia i mama miały pełne biodra, to przecież ja nie doprowadziłam dietą do takiego wyglądu jak koleżanka. Kiedy ktoś częstuje nie może się oprzeć. Osoba taka polega na innych, jest od nich zależna. Zewnątrzsterowność cechuje się uczuleniem na oczekiwania i preferencje innych. Często jest to człowiek niepewny, zaniepokojony, ocenia się zbyt surowo i żyje w świecie złudzeń, które nie są w stanie dorównać rzeczywistości.
– Określ na skali na ile twoja waga i wygląd zależą od ciebie?
– Gdzie upatrujesz źródło swoich problemów?
– Kto, co jest odpowiedzialny/e za wzrost twojej wagi?
– Jakie są powody przyrostu twojej wagi?
– Kto mógłby pomóc ci przy stracie kilogramów?
- Radzenie sobie ze stresem skierowane na emocje
W psychologii mówi się o dwóch sposobach radzenia sobie ze stresem. Lazarus wyróżnił dwie strategie:
– instrumentalną (zadaniową) — zorientowaną na problem, czyli na poprawę relacji podmiot-otoczenie; działania zaradcze osoby są skierowane na opanowanie stresora, zmniejszenie lub usunięcie skutków jego działania przez zmianę zagrażającego otoczenia lub zmianę własnego działania;
– emocjonalną (samoregulacji emocji) — ukierunkowaną na obniżenie przykrego napięcia emocjonalnego np. poprzez sięganie po jedzenie.
– Oceń na skali od 1 – 10 poziom stresu w twoim codziennym życiu.
– Dlaczego wybrałaś taką liczbę? A nie większą?
– Jaki obszar najbardziej cię stresuje?
– Co musiałoby się zdarzyć, żebyś poziom stresu oceniła na niższy?
– Co sama mogłabyś zrobić, żeby obniżyć poziom stresu?
– Od czego, od kogo zależy, że ocena twojego stresu jest na takim poziomie?
- Hierarchia wartości
Jak już podkreślałam prawdziwa, wewnętrzna motywacja jest związana naszą hierarchią wartości. To co robimy musi być dla nas naprawdę ważne, a nie wynikać z potrzeby chwili, czy być wynikiem zastraszenia. Warto się zastanowić na ile zmiana jest dla nas ważna i co ma wpływ na jej wartość.
– Określ na skali od 0- 10 jak bardzo ważne dla ciebie jest zrzucenie kilogramów?
– Skąd taka właśnie wartość? Dlaczego nie wybrałaś mniejszej cyfry?
– Co by musiało się stać, żeby była wyższa?
Skale można wykorzystywać do sondowania poziomu różnych naszych zasobów. Jest prostą formą, ale daje też jasny komunikat, zmusza do określenia konkretnej cyfry, którą później możemy poddać refleksji. To również dodatkowy sposób by się zmotywować do działania, kiedy zastanowimy się, skąd taka liczba i co moglibyśmy zrobić by ją zwiększyć lub zmniejszyć w przypadku cech negatywnych.
Popracuj ze skalą! Zapraszam do pobrania darmowego zestawu ćwiczeń!
Jeżeli chcesz zdobyć więcej praktycznych umiejętności z zakresu psychodietetyki zapraszam na 2 część bestsellerowego E-kursu: „Psychologia dla dietetyka. Praktyczne narzędzia”.
Sprawdź szczegóły najbardziej praktycznego kursu z wieloma dodatkowymi materiałami.
Trwa przedsprzedaż!
