Stres to zdrowie?! Dzień 9: Rozwój pourazowy
Przytaczałam już argumenty na to jak przeciwności losu sprawiają, że nasza odporność psychiczna wzrasta i lepiej radzimy sobie ze stresem. Również patrzenie z perspektywy doświadczeń, pomaga radzić sobie z bieżącymi trudnościami. I tak zauważono, że znajdowanie dobrych stron stresu poprawia stan zdrowia fizycznego, ale również może chronić przed depresją i wzmacniać relację z innymi. Przykładem mogą być partnerzy osób chorych na Parkinsona, którzy zauważają plusy w troszczeniu się o współmałżonka, przez to są szczęśliwsi w tym związku. Podobnie u nastoletnich cukrzyków dostrzeganie dobrych stron własnego położenia zmniejsza ryzyko wystąpienia depresji. Odkryto również zjawisko nazwane rozwojem pourazowym – czyli rozwojem u osób, przeżywających traumy i naprawdę silny stres. To osoby, które straciły najbliższe osoby, przeżyły przemoc, ataki terrorystyczne, choroby zagrażające życiu. W obliczu tych doświadczeń, potrafili się podnieść, a wręcz nastąpił ich rozwój osobisty: poczuli głębsze poczucie bliskości z innymi, poczucie większej siły niż przewidywali, docenili życie, wyznaczyli sobie nową, życiową drogę. Pomogło wsparcie, głęboka refleksja, dostrzeganie pozytywnych zmian. Nie oznacza to ignorowania cierpienia, przeciwnie, czi którzy doznali rozwoju pourazowego, deklaruje równie silny ból związany ze stratą, ale pielęgnuj się go, tylko pozwala mu trwać.
Jednak z tym pozytywnym myśleniem nie jest taka prosta sprawa, to zakrawa o ucieczkę od rzeczywistości cierpienia. Kierujemy swoją uwagę na plusy, żeby nie myśleć o bólu. Czy to pułapka pozytywnego myślenia? Zresztą o zbytnim rozluźnieniu i brakiem osiąganych celów związanym z pozytywnym myśleniem pisała niedawno i bardzo szczegółowo Ewelina Mierzwińska. Jednak wyobrażanie sobie spełnienia marzeń, to coś trochę innego od szukania dobrych stron w trudnych doświadczeniach. Bo w rozwoju pourazowym nie chodzi o niepoprawny optymizm i przemienianiu na siłę wszystkiego, co złe w dobro. Chodzi raczej o zdolność dostrzegania tego, co dobre, kiedy trzeba sobie poradzić z trudnościami. Dlatego w lepsze długofalowe wyniki przynosi umiejętność widzenia tego, co dobre, jak i tego co złe, a w mniejszym stopniu skupianie się tylko na tym co dobre. Jak pokazują badania na osobach po atakach terrorystycznych, większy rozwój pourazowy nastąpił u tych, którzy zgłaszali zarówno negatywne jak i pozytywne zmiany po tym doświadczeniu, niż o tych którzy skupili się na dobrej stronie jakim było ocalenie życia.
Interwencja w nastawienie psychiczne w świetle badań jest obiecującą metodą radzenia sobie z codziennym stresem i dotkliwym cierpieniem. W praktyce ćwiczenie opierać się może na przypomnieniu sobie przykrego wydarzenia lub momentu w życiu, kiedy zostaliśmy zranieni. Następnie przez kilka-klikanaście minut (badania wskazują na skuteczność już 2 minutowej wersji) staramy się wypisać lub opowiedzieć jak nasze życie zmieniło się na lepsze w kontekście tego wydarzenia lub pomogło nam się stać lepszymi ludźmi. Pozytywne skutki tej interwencji badano również pod katem fizjologii, przy rozważaniu pozytywnych stron wydarzenia, serce reagowało spokojnie, kiedy podczas myślenia o trudnych chwilach bez dobrych stron wywoływało reakcje jak na zagrożenie. Zmiana nastawienia wpłynęła również na nastrój, badani zaobserwowali mniej złości, więcej radości i wdzięczności. Co istotne, zwiększyło się również poczucie kontroli, co jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na dobre radzenie sobie.
Jednak postawa szukania plusów powinna być wybrana samodzielnie w odpowiednim momencie. Byłoby totalną porażką kazać wdowie w czasie żałoby szukać pozytywnych stron po śmierci męża. Co równie ważne, nie chodzi też o ignorowanie doświadczanego dystresu, udawania, że żadnych negatywnych skutków nie zauważyłeś. Chodzi o jednorazowe przyjęcie nieco odmiennej perspektywy o zwrócenie uwagi na dobrą stronę choćby przez 2 minuty.
Projekt 15 dni Stres to zdrowie?! jest wstępem do „E-kursu Stress Out! Zarządzanie stresem w zdrowiu”, sprawdź szczegóły. Stres wywołują czynniki zewnętrzne, ale to nasz umysł nadaje im znaczenie i rangę tragedii. Może jak się lepiej poznamy, to się polubimy? Sprawdź szczegóły, jesień to świetny czas na rozwój osobisty i refleksję.
