Ortoreksja. Czy można dbać o zdrowie za bardzo?
Ortoreksja to zaburzenie odżywiania, które polega na przywiązywaniu nadmiernej wagi do jakości spożywanego pokarmu. Pochodzi od słów: „orto” – prawidłowy, dobry i „orexis” – pożądanie, apetyt. Nie jest jednostką uwzględniona w klasyfikacji zaburzeń psychicznych (IDC-10, DSMIV-TR, DSMV).
Okazuje się, że zdrowe odżywianie się nie jest korzystne dla naszego organizmu, jeśli przybiera formę obsesji. Ortorektyków charakteryzuje sztywność reguł dietetycznych i dokładne sprawdzanie jakości spożywanych produktów. Osoby cierpiące na ortoreksję stosują źle zbilansowaną dietę, która jest uboga w niektóre składniki odżywcze. Prowadzi to do niedożywienia. Przyczyny ortoreksji to problemy psychiczne, które przekładają się na chęć kontrolowania swojego życia poprzez nadmierne kontrolowanie swojego odżywiania. Pojawia się silny związek samooceny z odżywianie, dlatego odstępstwo od reguł grozi frustracją i lękiem. Nie ma nacisku na spadek masy ciała, ważniejszy jest skład produktu i przyjęta reguła dietetyczna. Często ortoreksja pojawia się jako następstwo odchudzania i zmiany stylu życia, niestety obawa przed przytyciem sprawia, że osoba bardzo kontroluje swoją dietę.
Granica między zdrowym odżywianiem a chorobą jest, wbrew pozorom, niezwykle cienka. Nikt nie zapada na ortoreksję w ciągu jednego dnia. Jest to stopniowy proces. Zaczyna się niewinnie, od rezygnacji ze słodyczy i tłustych mięs, po czym na liście “zakazanych” produktów znajduje się coraz więcej punktów. Do diety dochodzą intensywne ćwiczenia i po pewnym czasie mogą pojawić się problemy zdrowotne.
Konsekwencje:
- Nieprawidłowa podaż składników odżywczych, związana z dużym reżimem dietetycznym np. wykluczanie glutenu bez sprawdzenia nietolerancji,
- Zaabsorbowanie uwagi tylko zdrowiem, pomijając sfery relacji, pracy zawodowej,
- Izolacja społeczna vs wsparcie podobnie myślących, izolacja jest związana z rezygnowaniem ze spotkań, gdzie osoba nie będzie mogła zjeść czegoś według swoich zasad, więc unika kontaktów, ale także często takie osoby zrzeszają się np. w grupach na portalach społecznościowych wymieniając się nierzadko fałszywymi informacjami,
- Agresja, obsesja, wahania nastroju, są związane z niezrozumieniem obsesji przez osoby z otoczenia,
- Poczucie winy, zaniżona samoocena oraz lęk związany z odstępstwem od ustalonych reguł żywieniowych,
Czy tobie lub twojemu pacjentowi grozi ortoreksja ? Jakie pytania pomagają w diagnozie:
Kiedy znacząca ilość pytań kończy się odpowiedzią twierdzącą warto się zastanowić, czy dieta nie przejęła kontroli nad naszym życiem? Ważne jest zorientowanie się przy pomocy specjalistów, czy zasady którymi się kieruje są naprawdę prawidłowe. Ortoreksja to trudny temat, przecież zdrowe odżywianie jest prawidłowym nawykiem, niestety nie jeśli jemy tylko po to by „zaliczyć” posiłek nie przywiązując wagi to kompozycji, czy odczuwanego smaku. Czy rozmowa o jedzeniu i twoich nawykach wprawia cię w zły nastrój? Może pora nieco odpuścić tą kontrolę?
Jak może pomóc specjalista? Przede wszystkim uświadamiając problem, tłumacząc dlaczego warto jeść w sposób urozmaicony, obalać te wszystkie dietetyczne mity, w które wierzy pacjent. Pamiętać o zaznaczeniu się w roli eksperta i opieraniu się na sprawdzonych badaniach, by pokazać błędy pacjentowi, który nierzadko udaje eksperta. Dopytywać, czy to obsesyjnie zdrowe odżywianie nie wpływa niekorzystnie na inne sfery życia.
Zaburzenia odżywiania w pracy dietetyka, lekarza, trenera
Zapraszam na specjalistyczny, zupełnie nowy Ekurs psychodietetyczny poruszający tematykę zaburzeń odżywiania. Praca z osobami cierpiącymi na zaburzenia odżywiania wymaga podejścia interdyscyplinarnego, chorzy trafiają często do dietetyka, lekarza czy trenera w celu uzyskania dodatkowego wsparcia. Warto być dobrze przygotowanym do tej współpracy, która wymaga specjalistycznej wiedzy i umiejętności psychologicznych.
Start 1 edycji: 20 czerwca
