Do czego prowadzi nadmierna kontrola jedzenia? Niestety nie do wspaniałych efektów diety, zadowolenia i zobojętnienia na jedzenie, które jest traktowane tylko jako źródło energii.
Nadmierna kontrola jedzenia prowadzi do zaburzeń odżywiania, do anoreksji, bulimii i/lub kompulsywnego objadania się. Czasem to jedno z nich, a często etapy wskazujące silniej na restrykcje lub napady jedzenia.
Dzisiaj chciałabym jednak szczególną uwagę zwrócić Ci na to, dlaczego ta nadmierna kontrola w pewnym momencie naszego życia tak bardzo się uaktywnia. Bardzo często ten problem dotyczy młodych dziewcząt w wieku dojrzewania i ten aspekt również ma znaczenie. To wtedy nasze ciało się zmienia, często dostajemy na ten temat nieodpowiednie komentarze. Zanim odpowiemy sobie na pytanie do czego ta kontrola nadmierna prowadzi, zastanówmy się nad tym skąd się bierze?
W literaturze zwraca się uwagę na błędne koło zaburzeń odżywiania, w którym jednym z ważnych czynników wprawiających ten mechanizm w ruch jest poczucie własnej wartości.
W tym odcinku podcastu dowiesz się:
- Dlaczego poczucie własnej wartości może się opierać na wyglądzie i masie ciała?
- Jak obniżone poczucie własnej wartości wpływa na nadmierną kontrolę w obszarze wyglądu i odżywiania?
- Co prowadzi od sztywnego kontrolowania do objadania się?
- Skąd się w nas bierze potrzeba nadmiernej kontroli?
Żeby poczucie naszej wartości opierało się na wyglądzie, nasze doświadczenia wcale wyglądu nie muszą dotyczyć, jednak często to właśnie te komentarze, obserwacje faktycznie mają znaczenie.
Osoby z zaburzeniami odżywiania mają tendencję, by uzależniać poczucie własnej wartości od swojej wagi, sylwetki oraz zdolności ich kontrolowania. Być może kiedyś posiadali oni również inne zainteresowania, jednak z biegiem czasu zaczęły one odgrywać coraz mniejszą rolę. Ich system samooceny mógł rozwinąć się poprzez określone doświadczenia życiowe oraz/lub wpływ rodziny, przyjaciół i mediów.
Natomiast te wszystkie trudne doświadczenia mogą prowadzić do mechanizmu chronienia siebie poprzez bardzo dużą kontrolę w życiu. Tym obszarem, który ta nadmierna kontrola często dotyka jest obszar wyglądu i zasad odżywiania, ponieważ to są te obszary, na które wydaje nam się, że mamy największy wpływ. Prawda jest jednak taka, że nie ma obszaru w życiu, który będziemy w stanie kontrolować w 100%.
Na nasz wygląd nie wpływa tylko to co i ile jemy i jaka jest nasza aktywność. Wpływa stres, emocje, hormony, dojrzewanie, zasoby psychoenergetyczne. Jedzenia spełnia funkcje psychologiczne i nie jest i nie będzie tylko źródłem energii.
Dodatkowo jeśli nasze podejście jest sztywne i zawiera dużo restrykcji i ograniczeń, a często tak jest ponieważ wydaje nam się, że jeśli schudniemy to nasze poczucie wartości wzrośnie, to pojawia się psychologiczny skutek w postaci nadmiernej koncentracji na jedzeniu. Ten efekt nasila się, kiedy nasz organizm jest wygłodzony (utrata składników odżywczych, duży spadek masy ciała), a przy tym zestresowany gwałtownymi zmianami. To właśnie dlatego z nadmiernej kontroli rodzi się objadanie. Obsesja myślenia o jedzeniu doprowadza do złamania zasad żywieniowych, pojawia się samokrytyka i myślenie czarno białe – wszystko albo nic. Jutro ogarnę temat, dzisiaj odpuszczam, nie dam już sobie rady. Pojawai się napad objadania.
A z nim przychodzi poczucie winy, wstyd, smutek i złość, obrzydzenie do siebie, które znów podkopuje nasze poczucie własnej wartości. Pętla uruchamia się na nowo. Muszę odzyskać kontrolę, muszę wprowadzić ograniczenia…
Czego najczęściej dotyczą problemy związane z opieraniem poczucia własnej wartości na wyglądzie?
- Masy ciała postrzeganej jako nadmierna,
- Zmian wyglądu ciała i koncentracja na poszczególnych elementach często brzuch, uda.
- Poczuciu „bycia grubą/ym”.
To, czego dotyczy terapia zaburzeń odżywiania to praca z przekonaniami i zniekształceniami, ponieważ to bardzo często subiektywne odczucia i nierealistyczne oczekiwania dotyczą naszego wyglądu.
Dodatkowo kiedy nasze poczucie własnej wartości opiera się na wyglądzie, osoby cierpiące na zaburzenia odżywiania, w chwilach doświadczania negatywnych emocji lub doznań, myślą, że „czują się grubi”, przestają jednocześnie rozpoznawać i prawidłowo identyfikować owe negatywne emocje i niemiłe doznania. Zamiast tego wszystkie uczucia błędnie określają „poczuciem bycia grubym”, co z kolei sprowadza ich uwagę do sposobu, w jaki oceniają poczucie swojej wartości, czyli na podstawie zdolności do kontrolowania nawyków żywieniowych oraz wagi i sylwetki ciała. To zaś dodatkowo podtrzymuje koncentrację na wadze i sylwetce, która natomiast wzmacnia zachowania mające na celu ich kontrolowanie lub unikanie ich kontrolowania.
Dlatego praca z napadami objadania nie może opierać się o kontrole i ograniczenia, wręcz przeciwnie, od tego odchodzimy na rzecz elastyczności, uważności, analizowania potrzeb. Natomiast skupienie się na zmianie zasad odżywiania i odejście od nadmiernej kontroli w jedzeniu nie wystarczy. To właśnie tą potrzebą kontroli trzeba się zająć. Czy ona rekompensuje poczucie chaosu w moim życiu? A może ma mnie chronić przed zranieniem?
W którym momencie moje poczucie własnej wartości tak bardzo uzależniło się od określonych warunków, które spełniam w obszarze wyglądu, masy ciała, sposobu odżywiania?
To nie są łatwe pytania i możesz mieć trudność, żeby sobie na nie odpowiedzieć. To głęboka praca, która może wymagać wsparcia specjalisty. To na co dzisiaj chciałam zwrócić uwagę to ten ważny kontekst – jak ja się ze sobą czuję – który napędza tak samo zdrowienie jak i tkwienie w zaburzeniach. Czy mam dla siebie wyrozumiałość, cierpliwość? Dlaczego tak trudno jest mi odejść od kontrolowania tego obszaru mojego życia?
Potrzebujesz popracować nad swoją samooceną, która nie będzie uzależniona tylko od jednego obszaru życia. A można tą pracę zacząć od dwóch małych kroków: zaangażować się w satysfakcjonujące działania w innych obszarach życia, które też są dla Ciebie ważne i wzmacniają Twoje poczucie wartości, a z drugiej strony pracować nad zmianami w zakresie wyglądu i sposobu odżywiania z większą wyrozumiałością i szacunkiem dla siebie, a nie w poczuciu nienawiści, braku akceptacji i samokrytyki. To cholernie trudne, ale możliwe do zrobienia małymi aktami odwagi.
Zostawiam ci schemat, któremu chciałabym, żebyś się przyjrzał/a oraz Arkusz z pytaniami do analizy i działaniami, aktami odwagi, żeby popracować nad zdrowym i nie opartym na wyglądzie poczuciem własnej wartości.
Serdecznie zapraszam do odsłuchania podcastu oraz subskrybcji mojego kanału na Spotify oraz iTunes. Jestem też na YouTube! Będę niezwykle wdzięczna za dodanie opinii, subskrypcje mojego podcastu na Spotify oraz iTunes, YouTube! Dziękuje, że słuchacie! Dotarcie do kolejnych osób będzie możliwe tylko dzięki Waszym kilku kliknięciom, z góry dziękuje!
Jeśli czujesz gotowość do aktywnej pracy z materiałami, które pomogą uzyskać wgląd w swoją relacje z jedzeniem i dostosować zmiany do siebie. Zachęcam do przyjrzenia się mojemu kompleksowemu kursowi: „Jak naprawić relacje z jedzeniem?”
Coraz częściej mamy do czynienia z zaburzonym odżywianiem, które jest efektem restrykcyjnych i ekstremalnych diet, niewłaściwą relacją z jedzeniem, wszechobecną kulturą diet i nieprawidłowych stylów jedzenia. E-kurs psychodietetyczny Zaburzone odżywianie powstał właśnie w odpowiedzi na ten problem i będzie miał za zadanie w praktyczny sposób przeanalizować i pomóc naprawić relację z jedzeniem. Chciałabym, aby każda osoba, która ma poczucie, że nie radzi sobie z tym, co wielu nazywa „tylko” jedzeniem mogła powiedzieć, że rozumie wszystkie te mechanizmy i wie jak się zachować w sytuacjach kryzysowych. Z tego kursu dowiesz się jak odzyskać kontrolę nad jedzeniem i naprawić relację z jedzeniem. Wykup teraz w obniżonej cenie!
