Jak u ciebie z asertywnością? (Podcast)
W tym miesiącu zajmujemy się relacjami i wsparciem, które mają niebagatelne znaczenie w dokonywaniu zmian, również zdrowotnych. Nieodłącznym elementem tematu relacji i wsparcia jest dla mnie asertywność. Asertywnie, czyli jak?
Moim zdaniem asertywność jest jedną z podstawowych umiejętności dla zachowania zdrowia psychicznego. Jesteśmy istotami społecznymi, już po narodzinach jesteśmy częścią grupy. Tworzymy relacje we wszystkich najważniejszych sferach naszego życia, uczymy się, pracujemy, zakładamy rodziny. Ludzie otaczają nas zewsząd. Mogą być naszą inspiracją, motywacją, wsparciem, ale mogą też niestety wysysać z nas życiową energię i wykorzystywać. Właśnie dlatego tak ważna jest w tym wszystkim asertywność i stawianie granic.
Niestety wielu osobom asertywność kojarzy się z wrogą postawą, byciem niemiłym, niechęcią do pomocy. Asertywność chyba jest trochę demonizowana, bo przecież uczy się nas jak być grzecznym i pomocnym. Odmawianie tym nie jest. Niestety przez takie podejście już od najmłodszych lat zamiast wzmacniać w dzieciach asertywność, odbiera im się ją, a to rzutuje na nasze późniejsze zachowania zwłaszcza wobec osób bliskich, z którymi wchodzimy w toksyczne, uzależniające relacje. Przecież słyszymy: bądź grzeczna, nie pyskuj, odpowiadaj jak pytają, przytul, podziel się, pomóż koleżance. A ile razy słyszeliśmy komunikaty o tym, że nie musimy mieć na coś ochoty? Pamiętaj, że zawsze możesz odmówić. Kiedy to słyszałaś? Myślę, że wielu z nas, zbyt rzadko. I to słynne: „tak nie wypada”. Co to w ogóle znaczy?
Na szczęście asertywności można się nauczyć. Pora żyć własnym życiem, na swoich zasadach. Takie postawy warto przekazywać młodszym, bo nauka stawiania granic, odmawiania bez poczucia winy w dzisiejszym świecie jest niezwykle potrzebna.
Asertywnie to nie agresywnie. Nie wiem, czy podobieństwo językowe sprawia, że asertywność kojarzy nam się z postawą oschłą, ostrą, z kimś kto nie chcę się angażować. Dlatego, jeśli czujemy, że mamy problem z odmawianiem, warto przyjrzeć się asertywności we własnej postawie.
Czy potrzebujesz więcej asertywności w swoim życiu?
Odpowiedz na poniższe pytania. Przypomnij sobie różne sytuacje z pracy, ze związków, a nawet z kolejki w urzędzie czy telefony z call center i zastanów się jaka w tych sytuacjach przeważa u ciebie postawa?
- Czy zdarza ci się akceptować coś dla świętego spokoju lub dlatego, że nie lubisz konfrontacji?
- Boisz się odmówić, żeby nie wyjść na osobę niegrzeczną lub niepomocną, nawet jeśli nie masz czasu lub ochoty na coś?
- Czy łatwiej odmówić ci oferty składanej przez telefon niż osobiście?
- Czy zdarzyło ci się kupić coś niepotrzebnie, bo ktoś cię namawiał, a ty nie wiedziałaś jak wybrnąć?
- Czy zwracasz uwagę komuś, kto postępuje nieuczciwie?
- Czy podejmowanie decyzji sprawia ci trudność?
- Czy na ogół wyrażasz to co czujesz?
- Czy potrafisz bronić swojego stanowiska, jeśli masz odmienne zdanie?
- Czy zdarza ci się komentować, wyrażać złość wobec osoby, kiedy jest juz nieobecna?
- Czy są w twoim życiu relacje, które cię nie zadowalają?
- Czy w bliskich relacjach masz poczucie wzajemności w wsparciu jakie dajesz i otrzymujesz?
- Czy są osoby z którymi spotkania sprawiają, że czujesz się, źle, ale mimo to się spotykasz? Dlaczego?
- Czy w relacjach rodzinnych czujesz się swobodnie i z łatwością podejmujesz decyzje?
- Czy są osoby wobec, których czujesz się odpowiedzialna w jakiś sposób? Za co? Dlaczego?
- Czy potrafisz odmówić, kiedy ktoś prosi cię o pomoc? Od czego zależy twoja zgoda?
- Czy czujesz się w relacjach z innymi zmuszona do czegoś?
- Czy są relacje, które psują ci nastrój? Dlaczego?
- Czy są osoby, które cię demotywują, potrafią skutecznie osłabić twój entuzjazm? W jaki sposób?
- Czy są osoby, które zawsze narzekają w twoim towarzystwie?
- Czy są osoby, które uważają, że ty nie możesz narzekać?
- Czy są osoby, które uważają, że są pewne standardy rodzinne, zawodowe, które trzeba utrzymać? Co ty o tym sądzisz?
- Spotykasz się regularnie z osobami, z którymi masz wrażenie, że niewiele cię łączy? Masz wrażenie marnowania czasu? To dlaczego to robisz?
Zobacz, że drugą część pytań dotyczyła swobody w relacjach z bliskimi osobami. Asertywność wobec obcych to najmniejszy problem, schody zaczynają się, kiedy do gry wchodzą emocje, związki rodzinne, powiązania w pracy. To ludzie, z którymi regularnie, częściej lub rzadziej się spotykasz. Odmówić? Nie przyjść? Jak później spojrzę im w oczy?
To może być rzeczywiście trudne, dlatego asertywność wymaga zrozumienia i praktyki. Asertywność to równowaga – robienie tego, co w danym momencie, według mnie jest dla mnie najlepsze. To robienie tego, co chcę. To prawo każdego człowieka. Na końcach tego kontinuum mamy uległość i agresję. W przypadku tych zachowań jedna osoba zawsze jest pokrzywdzona, jej prawa nie są uszanowane, a decyzję podejmuje tylko jedna osoba. To właśnie asertywne zachowanie tworzy równe i partnerskie relacje. Owszem nie wszyscy będą zadowoleni, ale dzięki wyrozumiałości, będą się czuli komfortowo.
Asertywnie czyli jak?
Przedstawię ci najważniejsze elementy definicji asertywności stworzonej przez R. Albertiego i M. Emmonsa autorów książki „Asertywność. Sięgaj po to, czego chcesz, nie raniąc innych.” Zastanów się, czy myślałaś o niej w ten sposób?
- To bycie bezpośrednim, zdecydowanym, pozytywnym oraz wytrwałym. Tutaj ważna jest postawa i nie uleganie argumentom drugiej osoby, jeśli jesteśmy pewni swojego zdania.
- Sprzyjanie równości w relacjach międzyludzkich. Godzenie się na coś, żeby komuś innemu nie było przykro lub niemiło, to nie jest równość w relacjach. Dbamy o to by wszyscy zyskali, a nikt nie stracił. Co jeśli asertywność dotyczy pomocy lub obecności u osoby, u której nie chcemy w tym momencie być? Nie wszyscy zyskają? Zrozumienie i akceptacja dla naszej odmowy, znalezienie innego terminu czy osoby do pomocy też jest rozwiązaniem. Cóż, nie zawsze asertywność jest dzieleniem tortu na idealnie równe kawałki.
- Działanie w swoim najlepszym interesie. Odżywiasz się zdrowo dla siebie. Ćwiczysz dla siebie. Asertywność to właśnie podejmowanie samodzielnych decyzji dotyczących różnych sfer i prowadzonego stylu życia. Dlaczego w relacji z innymi miało by być inaczej?
- To stawanie we własnej obronie. Wiąże się ze umiejętnością odmawiania, stawiania granic w czasie i energii jaką poświęcamy innym, to reagowanie na krytykę i poniżanie, bronienie własnego zdania. To twoje życie, nie żyj wyłącznie dla innych, ale z innymi.
- Korzystanie z własnych praw dotyczy asertywności w stosunku do różnych instytucji. Masz prawo odmówić zakupu tego genialnego odkurzacza i masz prawo zwrócić dziurawe buty. To również reagowanie na łamanie praw innych osób.
- Nienaruszanie praw innych osób, czyli wolność i asertywność, które kończą się tam, gdzie zaczyna się wolność i asertywność drugiej osoby. Krytyka, tylko konstruktywna, a wyrażanie zdania tak, by nie urazić innej osoby. Jeśli dbasz o to, by tak nie robić, to nie możesz pozwalać by inni tak zachowywali się wobec ciebie, nawet jeśli są twoim rodzicem, szefem, partnerem, prezydentem. Asertywność nie uznaje pozycji i rangi, asertywność zwraca uwagę na zachowanie.
- Swobodne i szczere wyrażanie swoich potrzeb i uczuć. Możesz się nie zgodzić z czyimś osądem, okazać złość, przyjaźń, przyznać się do lęku, okazać wsparcie – swobodnie, bez niepokoju i poczucia obowiązku.
Asertywność to bycie uprzejmym i stanowczym. Zobacz jak wiele sytuacji w naszym życiu ociera się o potrzebę asertywności, jest nam ona potrzebna by tworzyć szczęśliwe, równe relacje i rezygnować z relacji toksycznych, wykorzystujących, niewspierających. Masz do tego prawo!
W kolejnym podkaście spróbujemy nauczyć się zdrowej asertywności, tymczasem poproszę cię o monitoring swoich relacji w najbliższym czasie i zastanowienie się nad tym, które z aspektów asertywności wymagają szczególnej uwagi. Przecież nie zawsze i nie wobec wszystkich nie jesteśmy asertywni.
- Które sytuacje są dla ciebie trudne? W jakich radzisz sobie bez problemów?
- Czy inni ludzie utrudniają ci bycie asertywnym? Czy wszyscy? W jakich sytuacjach? Od czego zależy to z kim jest trudniej?
- Jaki masz stosunek do wyrażania siebie? Czy zaspokajasz większość swoich potrzeb? Czy może cechuje cię skrytość i problem z otwartością?
- Czy twoje umiejętności związane z zachowaniem są odpowiednie? czy potrafisz być stanowcza? W jaki sposób to okazujesz? Jak wyglądasz? Co mówisz?
- Jakie przeszkody utrudniają ci asertywne działanie? Jakich konsekwencji się obawiasz?
Ignorujemy potrzebę bycia asertywnym na rzecz stabilności w relacji, tylko, że ta stabilność nie oznacza równości, a im dłużej taki układ ma miejsce, tym trudniej postawić na swoim. A właściwa odmowa, postawienie granicy w relacji, zadbanie o swoje potrzeby, swój czas i energię to jak wzięcie głębokiego oddechu. Nierzadko, to najlepsze co możemy zrobić nie tylko dla siebie, ale i innej osoby, której pokażemy, że musi wyjść ze swojej strefy komfortu, okazać szacunek czy po prostu zacząć żyć własnym życiem.
Serdecznie zapraszam do odsłuchania podcastu oraz subskrybcji mojego kanału na Spotify oraz iTunes. Czekam na opinie i komentarze.
