Compulsive overeating (czyli kompulsywne objadanie się)
Napadowe obżarstwo, kompulsywne objadanie lub zachowania z pogranicza tego zaburzenia są coraz popularniejszym wyzwaniem z jakim musi zmagać się specjalista w gabinecie. To opisane w klasyfikacji zaburzeń psychologicznych zaburzenie odżywiania wymaga specjalistycznej wiedzy i wsparcia. „Lekarzem pierwszego kontaktu”, a nierzadko ostatniego, ze względu na podejście klienta do jego problemu, jest właśnie dietetyk, gdyż problem z założenia dotyczy jedzenia. Niestety to uzależnienie od jedzenia napadowego jest trudne do pokonania, kiedy skupimy się wyłącznie na diecie.
Binge eating (czyli obżarstwo napadowe):
- napady następują z powodu stresu, nudy, smutku, żalu – można to uogólnić w ten sposób, że napady są formą reakcji na przeróżne uczucia i emocje;
- często są planowane lub organizowane;
- osoby, których dotyczy ten problem mają przeważnie negatywny stosunek do jedzenia;
- normalne posiłki są zjadane w odosobnieniu, jedzenie staje się czynnością wstydliwą;
- jedzenie staje się tabu i powodem unikania innych ludzi;
- zaburzenie to nie obejmuje zachowań kompensacyjnych w jakiejkolwiek postaci – czyli nie ma tutaj ćwiczeń fizycznych, prowokowania wymiotów, stosowania środków przeczyszczających;
- zaburzenie to dotyka dwa razy częściej kobiety niż mężczyzn;
- rodzaje pokarmów konsumowane w czasie napadu często nie mają większego znaczenia (nawet przy napadach planowanych zdarza się, że po zjedzeniu przygotowanego jedzenia, zjadane są inne rzeczy, które po prostu wpadną w ręce).
Charakterystyka zaburzenia:
– napad objadania się charakteryzuje nadmiar spożywanych kalorii, może on być subiektywny (w anoreksji, gdzie 100kcal jest już ogromem pożywienia) oraz obiektywny (np. podwójna ilość kalorii dziennie spożywanych u napadowo objadających się).
– utrata kontroli nad jedzeniem, uporczywość jedzenia, aż do bólu brzucha czy subiektywnej sytości
Towarzyszące napadowi cechy:
– początkowe uczucie radości i ulgi, zastępowane przez obrzydzenie i odrazę do siebie.
– bardzo szybkie tempo jedzenia,
– duże pobudzenie zaraz przed napadem i w trakcie trwania,
– ukrywanie się z napadami,
– objadanie się różnymi produktami, najczęściej tymi, które sobie zakazujemy w restrykcjach dietetycznych,
– różna kaloryczność,
Jak zaczyna się napadowe objadanie się?
– niedojadanie i głód wywołane restrykcjami dietetycznymi,
– załamanie reguł dietetycznych,
– negatywne emocje i nieradzenie sobie z trudnymi sytuacjami,
– nieustrukturyzowany czas, brak planów i rutyny,
– poczucie bycia grubym,
– przybieranie na wadze- pojawia się efekt wszystko albo nic, nie jem cały dzień, a później następuje napad,
Trzy rodzaje diet prowadzone przez osoby z zaburzeniami odżywienia
- Opóźnianie jedzenia.
- Ograniczanie ilości spożywanych kalorii.
- Unikanie pewnych rodzajów produktów i potraw ze swojej listy „zakazanych”.
Skutkują one:
– zaabsorbowaniem myśleniem o jedzeniu
– pojawieniem się efektu: wszystko albo nic np. po opóźnianiu posiłków.
– zmuszeniem się do stosowania innych metod kontroli wagi (ćwiczenia, wymioty, przeczyszczanie).
Skutki psychologiczne:
- Nadmierna obawa o figurę i wagę – kolejne restrykcje- ataki napadu objadania się = błędne koło zaburzenia
- Kontrolowanie figury – lustra, zdjęcia, obsesja ważenia się
– sprawdzamy zawsze to co nam się nie podoba – wzrasta niezadowolenie,
– szczegółowość sprawia, że zawsze coś znajdziemy,
– zwracanie uwagi na konkretne defekty sprawia, że nierealnie je wyolbrzymiamy.
– obsesyjne, nieustanne porównywanie się z innymi, atrakcyjnymi naszym zdaniem osobami,
- Unikanie oglądania figury
- Poczucie bycia grubą
- Silne uczucie przygnębienie, może prowadzić do depresji,
- Wstyd wynikający z braku silnej woli.
- Skłonność do odczuwania niepokoju
- Niskie poczucie własnej wartości
- Perfekcjonizm zwłaszcza w stawianych sobie celach dietetycznych
Co wpływa na powstanie Compulsive overeating?
- Długotrwałe skłonności do nadmiernego jedzenia.
- Procesy społeczne – moda na szczupłe modelki.
- Płeć kulturowa – szczupła kobieta, muskularny mężczyzna
- Wiek: nastoletni i młodzi dorośli, problem z poczuciem wartości, zmiany związane z dojrzewaniem, wywołuje poczucie braku kontroli, odzyskanie samokontroli przez pilnowanie diety i wagi.
- Otyłość dziecięca i rodzicielska
- Dziedziczenie zaburzeń odżywiania
- Zaburzenia i przeżycia w dzieciństwie.
- Problemy z asertywnością, niskie poczucie własnej wartości.
Procesy podtrzymujące zaburzenie:
- Przecenianie figury i wagi,
- Rygorystyczna dieta.
- Sposób na radzenie sobie z niepokojem i negatywnymi emocjami, trudnymi sytuacjami, poprzez uspokojenie i odwrócenie uwagi.
- Brak uporczywości i chęci zmiany.
Stosowane terapie:
- Leki przeciwdepresyjne
- Hospitalizacja – odcięcie od jedzenia, ale co po powrocie?!
- Terapia interpersonalna nastawiona na kontakt z ludźmi, całkiem dobrze się sprawdza.
- Terapia psychonalityczna przegrywa z najlepiej sprawdzoną pod względem efektów, czyli…
- …Terapia poznawczo-behawioralna – zmieniamy zachowanie i pracujemy nad procesami poznawczymi, czyli to co najważniejsze dieta+ samoocena
- Kierowana samopomoc- wzmocniony program samopomocy autorstwa Ch.G. Fairburn’a.
Punktem wyjścia dla poradzenia sobie z Compulsive overeating musi być edukacja żywieniowa oraz wprowadzenie zdrowej, regularnej diety, by wykluczyć napady objadania się. Wprowadzenie takiego nawyku bez odstępstw wymaga czasu. Jednocześnie pracujemy nad znalezieniem alternatywnych sposobów rozwiązywania problemów, które do tej pory regulowaliśmy za pomocą jedzenia. Trzeba wykluczyć objadanie się, ale co w zamian? Dlatego opracowujemy listę alternatywnych sposobów na rozładowanie negatywnych emocji i trudności.
Kiedy mamy do czynienia z poważnym zaburzeniem z zakresu Compulsive overeating oczywiście wymaga ono pracy z psychologiem, psychodietetykiem. Natomiast wiele osób, które trafia do gabinetu dietetyka cierpi na to zaburzenia nazwałabym z pogranicza, czy niepełnoobjawowe. To osoby, które nie jedzą przez cały dzień lub jedzą mało i objadają się wieczorami. To osoby, które pilnują diety, a w momencie kryzysu sięgają po słodycze i na jednym ciastku się nie kończy. Tutaj nie wystarczy dieta, warto odnieść się do informacji powyżej i postarać się popracować całościowo. Zastanowić się:
- kiedy następuje atak?
- na jakie produkty?
- jakie pojawiają się myśli i uczucia?
- jak często?
- co poprzedza pojawienie się ataku?
- czy odczuwa wtedy głód?
- czy jest inne rozwiązanie, które mógłby podjąć zamiast jedzenia?
Zachęcam do lektury książki autorstwa Ch.G. Fairburn’a „Jak pokonać objadanie się”. Być może wspólne przejście z klientem przez taki program byłoby dobrym rozwiązaniem?
Zaburzenia odżywiania w pracy dietetyka, lekarza, trenera
Zapraszam na specjalistyczny, zupełnie nowy Ekurs psychodietetyczny poruszający tematykę zaburzeń odżywiania. Praca z osobami cierpiącymi na zaburzenia odżywiania wymaga podejścia interdyscyplinarnego, chorzy trafiają często do dietetyka, lekarza czy trenera w celu uzyskania dodatkowego wsparcia. Warto być dobrze przygotowanym do tej współpracy, która wymaga specjalistycznej wiedzy i umiejętności psychologicznych.
Start 1 edycji: 20 czerwca
