Alkohol w gabinecie dietetyka. Jak rozmawiać?
Kwestie związane ze spożywaniem alkoholu i jego wpływem na przebieg dietoterapii omówimy sobie w dwóch płaszczyznach. Jednym z problemów, coraz częściej opisywanych jest zaburzenie nazwane alkoreksją. Odnosi się ono do zaburzeń odżywiania związanych z dużymi restrykcjami kalorycznymi. Drugim problemem jest kwestia spożywania alkoholu podczas dietoterapii. Zaleca się jego ograniczenie w związku z kalorycznością i szkodliwością, ale nierzadko to kwestia niechętnie poruszana przez klientów. Mimo niestety społecznego przyzwolenia na alkohol, jest wstydliwą kwestią szczere przyznanie się do dokładnych ilości spożywania. Jak pytać o alkohol w diecie, jak rozmawiać o problemie nadmiernego spożywania oraz dlaczego tak groźna jest alkoreksja?
Alkoreksja. Podwójne zagrożenie
Zawiera w sobie dwa niebezpieczne zaburzenia, z jednej strony ekstremalne restrykcje dietetyczne, a z drugiej popadanie w uzależnienie od alkoholu. Przerażające, prawda? Alkorektyczki ograniczają spożywane kalorie z jedzenia, aby „zaoszczędzić” je na możliwość spożycia alkoholu. Reksja jest bardzo groźna zwłaszcza w przypadku osób prowadzących intensywne życie towarzyskie, ale stanowi również problem dla kobiet, które odstresowują się wieczorem drinkiem po pracy. Nie dość, że bardzo wyniszczamy organizm, zwiększamy prawdopodobieństwo popadnięcia w podwójne zaburzenie: anoreksję i alkoholizm. W związku z intensywnym życiem zawodowym i towarzyskim to niestety coraz popularniejsze zjawisko. Z jednej strony chcemy dobrze wyglądać, subiektywnie nie mamy czasu na racjonalne odchudzanie, a wiemy też jak duża jest kaloryczność alkoholu co wywołuje lęk przed przytyciem. Z drugiej strony chcemy korzystać z możliwości intensywnego życia towarzyskiego a tej ograniczonej ilości czasu wolnego, który nam zostaje. Ponadto dochodzi kwestia alkoholu jako sposobu na odstresowanie i rozluźnienie. Dla osób zainteresowanych zdrowiem wydaje się to kompletnie irracjonalne by tak sobie szkodzić, ale dla osób żyjących w natłoku obowiązków, ale świadomych kultu szczupłego ciała, to może być logiczne rozwiązanie.
Potrzeba w związku z tym edukacji, uświadamiania, dbania o zdrowie od najmłodszych lat, żeby dorastające osoby miały prawidłowe postawy wobec jedzenia. Trzeba czujności wobec klientów będąc specjalistami, ale również w stosunku do znajomych kobiet, u których zauważamy aprobatę wobec picia i unikanie jedzenia. Warto rozmawiać, pytać o sposób odżywiania i delikatnie o ilość spożywanego alkoholu. W przypadku stwierdzenia problemów z zakresu alkoreksji prawdopodobnie należy skonsultować klientkę z psychologiem, z którym powinna pracować aby poradzić sobie z nadużywaniem alkoholu.
Jak sprawdzić czy spożywanie alkoholu przez klienta jest bezpieczne?
Tolerancja dla spożywania alkoholu w społeczeństwie jest bardzo duża. W głównej mierze jest to spowodowane brakiem wyraźniej granicy między spożywaniem, a nadużywaniem. Z tego powodu tolerujemy, niestety, np. jazdę samochodem po jednym piwie. Alkohol jest sposobem na redukcję stresu, na udane spotkanie towarzyskie, jako dodatek do innych przyjemności, ale jest również środkiem, który w nadmiarze prowadzi do uzależnienia fizycznego i psychologicznego. Również przy zmianie stylu życia i redukcji wagi zawsze rekomenduje się znaczące ograniczenie spożywania alkoholu. Z tego powodu pytanie o ilości i rodzaj spożywanego alkoholu zawsze pojawia się w wywiadzie żywieniowym. Najczęściej osoby mówią o okazjonalnym spożywaniu alkoholu, niestety okazuje się, że sporo osób ma te okazje znacznie częściej niż pozostali. Spożywanie alkoholu to drażliwy temat, zwłaszcza dla osób, które podświadomie czują, że się w tej kwestii oszukują. Przed dietetykiem trzeba obnażyć się z wielu słabości, dlatego rozmowa jeszcze o alkoholu może być dodatkową trudnością, co powoduje niezupełną szczerość. Warto zwrócić uwagę na to jaka atmosfera panuje podczas odpowiadania na tego rodzaju pytania. Nerwowość, szybka odpowiedź bez wdawania się w szczegóły, odwracanie wzroku może świadczyć o nie do końca szczerej odpowiedzi. Jeżeli nasza edukacja żywieniowa, również w tym zakresie trafi do klienta i w związku ze zmianą żywienia, zmieni też przyzwyczajenia dotyczące spożywania alkoholu to będzie nasz sukces. Natomiast warto zwrócić uwagę na przyczyny braku efektów mimo stosowania diety, które mogę być spowodowane niezmienionymi nawykami picia alkoholu. Jeżeli zauważamy w tym zakresie problemy, warto poprosić klienta o odpowiedzenie sobie lub wspólnie ze specjalistą na kilka pytań.
– Czy miewasz postanowienie, że robisz sobie przerwę w piciu, a mimo to nie dotrzymujesz tego postanowienia?
– Czy zdarza się, że wypijasz dużo większą ilość niż ta zamierzona?
– Czy zdarza się, że spotykają Cię, jakieś przykre niespodzianki w związku z Twoim piciem alkoholu?
– Czy każdy weekend to dla Ciebie okazja na picie alkoholu?
– Czy kiedy jesteś zmęczony, rozdrażniony pojawia się myśl o napiciu się alkoholu?
– Czy pojawiają się emocje negatywne, rozdrażnienie, napięcie, kiedy nie masz możliwości spożycia alkoholu?
– Czy zdarza Ci się ”oszczędzać” kalorie z jedzenia na rzecz alkoholu?
– Kiedy ostatnio odmówiłeś sobie lub komuś alkoholu?
– Czy ktoś z Twoich bliskich zwraca Ci uwagę na zbyt częste bądź zbyt duże picie alkoholu?
Oczywiście można powiedzieć, że większość z nas odpowie twierdząco. Warto jednak odnosić się do siebie i tego jak się czujemy z tymi odpowiedziami. Jeżeli planujemy dokonać zmiany w swoim życiu, trzeba skupić się na różnych aspektach. Alkohol to nie tylko problem z nadwyżką kalorii, ale również z emocjami towarzyszącymi piciu i niepiciu, korzystaniem ze spotkań towarzyskich, znalezieniem innych sposobów na redukcję stresu poza piciem i jedzeniem.
Jak edukować w zakresie bezpiecznego picia?
Warto wspierać osoby w bezpiecznym piciu i edukować o skutkach zdrowotnych, nie tylko związanych z utratą zbędnych kilogramów, związanych z nadużywaniem. Oczywiście jako dietetyk będziesz zachęcać do zrezygnowania lub bardzo ograniczonego spożywania alkoholu w trakcie redukcji. Jako specjalista pracujący z ludźmi w zmianie i tymi wychodzącymi z diety pamiętaj o przekazaniu najważniejszych zasad dotyczących bezpiecznego spożywania.
– Rób sobie przerwy w piciu alkoholu trwające od kliku do kilkudziesięciu dni.
– Picie alkoholu musi iść w parze z racjonalnym żywieniem, nie zamieniaj jedzenia na alkohol.
– Organizuj tak swój czas wolny, aby się zregenerować bez pomocy alkoholu i mieć czas na realizowanie swoich pasji ze świeżym i spokojnym umysłem.
– Próbuj nie przyzwyczajać się do picia alkoholu, nie twórz rytuałów takich jak picie alkoholu w piątek wieczór, pod koniec dnia.
– Nie przyznawaj alkoholowi roli: reduktora stresu, nagrody, pocieszacza, wzmacniacza pewności siebie, rozweselacza. Znajdź po kilka innych sposobów na każdą z tych sytuacji.
– Naucz się odmawiać innym picia alkoholu. Ćwicz odmawianie albo znajdź inny sposób np. rola kierowcy. Asertywność to cecha, która należy bardzo wzmacniać. Ma czarny PR, bo ten kto odmawia jest egoistą, nie umie się bawić, okazuje brak szacunku… to mity. Każdy ma prawo do odmowy, zwłaszcza jedzenia czy picia! Zwracaj na to uwagę klientowi, ćwiczcie scenki odmawiania.
– Staraj się pić alkohol wolno. Ustalaj sobie ilości, które będą Cię zadowalać i się ich trzymaj.
– Sprawdzaj swój stosunek do picia alkoholu. Potrafisz się delektować i zaspokoić kieliszkiem wytrawnego wina?
– Próbuj nie trzymać alkoholu w domu. Szybciej odmówisz sobie alkoholu, kiedy będziesz musiał po niego wyjść z domu.
